سیاه تخمه
سیاه دانه، شونیز بیابانی، سیاه تخمه گندم، حبه سودا، گیل نیک، علف چنگ، سیاه دانه گندم، ارکل چمن اوتی
نام انگلیسی: Corncockle - Common corncokle – wild sawager – bastard nigella
نام علمی: Agrostemma githago
خانواده: Caryophyllaceae
سیاه تخمه گیاهی یک ساله یا چندساله از تیره ی گل میخک است. ساقه های گیاه راست و به ارتفاع 50 تا 100 سانتی متر می رسد که پوشیده از کرک هستند. برگهای سیاه تخمه به طور متقابل روی ساقه قرار گرفته و کشیده اند. گلها بزرگ و دارای دمگل بلند می باشند، هرکدام پنج گلبرگ قرمز مایل به ارغوانی دارند و کاسبرگ ها تقریباً گل را احاطه می کنند.
میوه ی سیاه تخمه کپسول است و در داخل هر کپسول 30 تا 40 عدد بذر سیاه رنگ وجود دارد.
رستنگاه این گیاه شمال و شمال غربی ایران گزارش شده است و بیشتر در مزارع گندم دیده می شود.
سیاه تخمه دارای ساپونین سمی از گروه تری ترپن (Triterpene) به نام جیتاژنین (Githagenin) است. این ساپونین در تمام قسمتهای گیاه وجود دارد.
آلودگی شدید جیره غذایی دامها به سیاه تخمه موجب مرگ ناگهانی دامها می شود. نشانه های درمانگاهی در دامهای مسموم در ابتدا بی اشتهایی، تشنگی ، قطع نشخوار و حرکات شکمبه، ریزش بزاق و نفخ است در مراحل بعدی لرزش عضلانی ، دل درد، دندان قروچه، اسهال، از پا افتادگی، فلجی از نوع شل (Faccid paralysis) ، هیپوترمی و مرگ در انتها می باشد.